verhalen, verhandelingen en foto's

dinsdag 3 oktober 2006

Perfectie

De eens zo gevierde schrijver ontving de prille doch begaafde journaliste in zijn schitterende villa. Hij wilde het gerucht ontkrachten dat hij aan de Ziekte van Alzheimer leed. Na zijn gast in een pluchen zetel geïnstalleerd en van thee met citroen voorzien te hebben, wees de schrijver op een rij boeken in zijn ook verder rijkelijk gevulde kast. "Mijn oeuvre in chronologische volgorde", onthulde hij met gepaste trots. Het was een indrukwekkend geheel, waarbij echter opviel dat de recentere boeken aanmerkelijk dunner waren dan zijn vroegere werk. Toen de journaliste hier een opmerking over plaatste, haakte de schrijver daar gretig op in. "Daar heb je de crux van de zaak te pakken. Kijk, vroeger was ik een veelschrijver. Drie bladzijden per uur als ik op dreef was. De woorden spoten gewoon uit mijn rollerball. Ik zat overal te pennen, desnoods in bad. Voor de latere versies gebruikte ik een elektrische typemachine, met zo'n handig correctielint. Ieder jaar produceerde ik een dikke pil. Ik werd bejubeld om mijn vlotte pen - in de Telegraaf tenminste. Mijn boeken vlogen als warme broodjes de winkel uit. Daar heb ik dit paleis ook aan overgehouden. Ik was kind aan huis bij talkshows. Vrouwen lagen aan mijn voeten - en niet alleen daar. Maar op den duur vond ik dit frivole gedoe erg onbevredigend. Mijn werk had geen diepgang. Ik worstelde niet met de taal, ik walste ermee. Toen heb ik het roer radicaal omgegooid."U ging uw woorden op een goudschaaltje afwegen", raadde de journalisten, die ook niet vies was van een cliché. "Dat niet alleen", de schrijver sprong op en rommelde in een doos. Hij duwde de journaliste een foto in handen, die ze fronsend van inspanning trachtte te duiden. "Uw studeerkamer?" "Een gevangeniscel", legde de schrijver triomfantelijk uit, "een afgekeurde, te Spartaans voor boeven. Had ik gehuurd om in te werken, want een schrijver moet afzien, niet afgeleid worden. Ik had nauwelijks daglicht. Er stonden alleen een tafeltje en een keukenstoel. Van metaal uiteraard, voor mij geen weke schrijversbillen! Daar zat ik elke dag van tien tot tien. Op zijn minst, want als ik inspiratie had, ging ik tot diep in de nacht door. De typemachine heb ik op de schroothoop gekwakt. In het begin gebruikte ik een vulpen en mauve papier, maar dat was het toch niet helemaal. Vroeger had men de juiste instelling. Primitief schrijfmateriaal is weerbarstig, het dwingt je tot nadenken. Dat bevordert de concentratie. Dus ben ik met een ganzenveer gaan schrijven en mijn eigen lompenpapier gaan maken. In het Openlucht Museum, daar heb ik vrienden. Aan perkament ben ik maar niet begonnen, ik gruw van dode dieren.""Zo'n werkwijze remt de productiviteit natuurlijk", constateerde de journaliste, een van de dunnere boeken ter hand nemend. "Maar het komt de kwaliteit ten goede." De schrijver pakte een recensie: "Vervallen Verleden is een literair meesterwerkje van zeldzame schoonheid, geschreven in een sobere, bronwaterzuivere stijl", droeg hij glimlachend voor. "Zoiets hoort men natuurlijk graag. Maar ik was nog niet geheel content. Mijn geschriften werd nog altijd ontsierd door sporen van gemakzucht. Ik schrijf daarom tegenwoordig met scherpgeslepen spijkers op kleitabletten. Die maak ik zelf. Het is onvoorstelbaar aangenaam met je handen in de klei te wroeten. Dan voel ik me echt een kunstenaar. Tabletten bekrassen gaat natuurlijk langzaam en fouten verbeteren is moeilijk. Daardoor ben ik uiterst spaarzaam met woorden geworden, de lezer moet zich inspannen." "Dat zweemt naar literaire zelfbevrediging", oordeelde de journaliste. Deze naar belediging zwemende opmerking scheen de schrijver echter niet te deren."Die plakken zullen heel wat problemen geven als u het manuscript naar uw uitgever moet sturen."Voor haar geestesoog zag ze de schrijver een kruiwagen vol kleitabletten bij de uitgeverij binnen duwen. "Ik heb er wel eens een paar aan gruzelementen laten vallen", bekende de schrijver, "maar het verhaal zat vast in mijn hoofd, dus dat was geen ramp." De journaliste vroeg of ze zo'n tablet mocht aanschouwen en keek ongelovig toe toen de schrijver er een naar binnen zeulde. Ze had formaat leitje verwacht, niet formaat tafelblad. Hijgend liet de schrijver zijn last zakken. "Toch is dit nog niet geheel je ware. Correctie is nog altijd mogelijk. Ik wil gedwongen zijn in één keer de perfectie te bereiken. Daarom laat ik momenteel stenen tafelen maken, lijkt me ideaal. En dan beitel ik alleen nog maar haiku's." De journaliste keek hem beduusd aan, ze wist niet dat hij ook dichtte."De critici zijn blijkbaar lyrisch, maar verkoopt het ook?" De schrijver haalde zijn schouders op. "Voor geen meter. Het grote publiek wil nu eenmaal rotzooi. Ik verdien nog maar een schijntje van wat ik vroeger binnenharkte, maar gelukkig bestaat er zoiets als het Fonds voor de Letteren. Daar heeft men tenminste smaak." Zoveel financiële offers voor een ideaal, wat een bevlogenheid, dacht de journaliste toen ze opgetogen het pand verliet, met materiaal voor een opzienbarend artikel.
Enige maanden later bezocht ze de schrijver in het ziekenhuis, waar hij na een ernstig, maar met een waas van geheimzinnigheid omgeven ongeluk was opgenomen. Zijn armen zaten tot de ellebogen in het gips en hij leed zichtbaar pijn. "Een van de stenen tafelen is omgedonderd en heeft mijn handen verpletterd", kraaide hij met een onbegrijpelijke opgewektheid. "Eerst vond ik het vreselijk, want het ging fantastisch. Drie woorden per dag, maar die waren dan ook onnavolgbaar. Ik heb wel even in de piepzak gezeten, want ik was bang dat ik in het vervolg een secretaresse zou moeten dicteren - als een soort Simenon." Hij trok een gezicht alsof hij iets smerigs proefde. "Of nog erger, een tekstverwerker zou moeten benutten, aangezien ik vermoedelijk nog wel een bruikbare vinger over heb. Maar toen kreeg ik een lumineus idee." Hij hees zich moeizaam overeind en deponeerde een eeltige voet op de deken, verwoed met de tenen wiebelend. "Voetkalligrafie! Dat is nog nooit vertoond, wed ik. Ik zie totaal nieuwe vista's voor me. Ook inhoudelijk. Een handicap geeft je leven toch een heel bijzondere dimensie. Ik heb nooit waarlijk geleden en ervoer dat niet eens als een gemis. Nu heb ik de potentie om tot in het diepst van mijn wezen te reiken en de wereld iets waardevols te schenken." Wat restte de journaliste anders dan hem te feliciteren met zijn nieuwe inspiratiebron. Tegen zoveel kunstenaarspassie kon ze niet op en ze erkende dan ook deemoedig: "Ik ben maar een platvloerse broodschrijfster, zo'n lijdensweg zou aan mij niet besteed zijn." Zwaar onder de indruk verliet ze het ziekenhuis, treurend om de beperktheid van haar eigen talent.

Over mij

Een gesjeesde antropologe en gemankeerde schrijfster die zich schaamteloos uitleeft op het internet.